5 redenen om het klimaatplan van Cuba te steunen

Cuba ondervindt vandaag al de gevolgen van klimaatverandering. Maar Cuba heeft ook een plan. Met onze jaarlijkse paaseitjesverkoop steunen we dat plan. Draag je ook een eitje bij? Koop dan nu heerlijke fair trade chocolade paaseitjes ten voordele van onze Cubaanse partner Centro Felix Varela en het campagnewerk van Cubanismo.be. Lekker én goed voor het klimaat!

Een belangrijke biologische soort wordt met uitsterven bedreigd door de snelle en geleidelijke eliminatie van zijn natuurlijke levensomstandigheden: de mensheid”. Fidel Castro Ruz (Earth Summit, Río de Janeiro, 12 juni 1992)

Cuba verdrinkt… maar heeft een plan! De afgelopen jaren werd Cuba al ernstig getroffen door de klimaatverandering. Aan de Cubaanse zuidkust dringt het water door de stijgende zeespiegel jaarlijks 1,3 meter landinwaarts en de gemiddelde temperatuur nam sinds midden vorige eeuw met 0,9 °C toe. Die veranderingen brengen ernstige gevolgen met zich mee, zoals de ravage door orkaan Irma in 2017 bewijst.

De Cubanen blijven echter niet bij de pakken zitten. In 2017 keurde de Cubaanse ministerraad het plan Tarea Vida (“plan voor het leven”) goed. Het is een ambitieus klimaatplan voor de komende honderd jaar, geleid door het ministerie van Wetenschap, Technologie en Omgeving (CITMA). Met onze jaarlijkse paaseitjesactie steunen we samen met Cubanismo.be het Centro Felix Varela (CFV), een van de organisaties die het plan vertaalt naar de lokale gemeenschap en samen met de bevolking de concrete invulling ervan bekijkt.

Hieronder vind je vijf redenen om de actie te steunen:

1. Cuba pakt de strijd tegen klimaatverandering op een geplande manier aan 

Het Cubaanse klimaatplan is een concreet en goed uitgewerkt plan. Het bevat strategieën op korte termijn (tegen 2020) zoals het massaal heraanplanten van mangrovebossen aan de kustlijn door vrijwilligerbigrades, op middellange termijn (2050) zoals het kweken van groenten die kunnen overleven in een veranderend klimaat en op lange termijn (tegen 2100) zoals het evacueren van maar liefst 122 kustgemeenschappen.

Het klimaatplan bevat vijf strategische acties en elf concrete projecten die per regio uitgewerkt zijn. Het plan wordt ook regelmatig bijgesteld, aangezien het veranderende klimaat het eiland blijft verrassen. Breed genomen maakt Cuba gebruik van twee manieren om om te gaan met de klimaatverandering: adaptatie (aanpassing) en mitigatie (preventie). Enkele concrete voorbeelden van aanpassingen en preventie die al werden doorgevoerd in de provincie Guantanamo zijn het aanplanten van mangrovebossen aan de kust en de promotie van milieuvriendelijke landbouwtechnieken. Een ander voorbeeld is de provincie Sancti Spiritus waaronderzoek gedaan wordt naar rijstvariëteiten die resistent zijn tegen droogte en een verhoogd zoutgehalte.

2. Een georganiseerde aanpak van bovenuit en onderop werkt

Organisaties als Centro Felix Varela zijn een noodzakelijke schakel tussen de nationale overheid en de lokale gemeenschappen. Samen met de wijkbewoners gaan lokale facilitadores op zoek naar de risico’s en mogelijkheden in hun leefomgeving. Een methode die ze hiervoor vaak gebruiken is greenmapping. In dit filmpje legt medewerkster Liana uit hoe die methode precies werkt. 

De Cubaanse klimaataanpak stelt de behoeftes van de bevolking en haar omgeving centraal. De langetermijnvisie van Cuba staat in schril contrast met de westerse neoliberale aanpak, waarin kortetermijnwinsten van multinationals voorop staan.

3. Klimaatverandering kent geen grenzen

Voor bewegingen en organisaties die belang hechten aan een effectieve aanpak van klimaatverandering is het essentieel om solidair te zijn met gelijkaardige organisaties wereldwijd. Klimaatverandering kent namelijk geen grenzen en zal ook ons land treffen. Bovendien is het Westen medeverantwoordelijk voor klimaatverandering in het Zuiden en gebruikt het natuurrampen, die het gevolg zijn van klimaatverandering, vaker om er winst uit te slaan dan om constructieve ondersteuning te bieden.

Dit zogenaamde ‘rampkapitalisme’ legt andersglobaliste Naomi Klein zeer helder uit in haar boek ‘De shockdoctrine’. In sommige gevallen maakt ‘ontwikkelingshulp’ het nog wat erger. In Cuba’s buureiland Puerto Rico, lieten zo’n 5.000 mensen het leven toen orkaan Maria 2017 over het land raasde. Het officiële aantal slachtoffers, berekend door de VS, lag echter op 64. De meesten stierven door een gebrek aan toegang tot gezondheidszorg, een gevolg van de structurele aanpassingsprogramma’s die de VS het eiland eerder had opgelegd.

De heersende klasse misbruikt de klimaatcrisis om een extreem neoliberaal beleid door te drukken van exploitatie, discriminatie, gentrificatie en militarisering. De shockdoctrine in werking. Natalie Eggermont, Belgisch klimaatactiviste

4. Ook wij kunnen leren van de Cubaanse klimaataanpak

Bewegingen en beleidsmakers kunnen leren uit de manier waarop Cuba in actie schiet. Het klimaatplan is een voorbeeld van hoe bewegingen en beleid samenwerken om initiatieven op te zetten die het eiland voor iedereen leefbaar maken. 

Het Cubaanse overheidsplan vormt de tegenpool van ons Belgisch beleid met vier klimaatministers zonder plan. Tarea Vida kan dus een grote inspiratiebron vormen voor ons beleid én voor onze klimaatbewegingen.

Wist je trouwens dat Cuba één van de duurzaamste landen ter wereld is? Onderstaande grafiek toont aan dat een hoge Index van Menselijke Ontwikkeling (Human Development Index) niet hoeft samen te gaan met een hoge ecologische voetafdruk. Cuba slaagt erin om beiden te combineren en wordt hiervoor dan ook door de VN geprezen.

5. De chocolade paaseieren zijn superlekker, fair trade en biologisch afbreekbaar verpakt!

De paaseitjes die we verkopen voor deze campagnezijn natuurlijk ook gewoon zeer lekker! Een zakje witte, melk- of pure chocolade eitjes kost slechts vijf euro. De chocolade is fair trade en verpakt in biologisch afbreekbare plastic zakjes die gewoon bij het GFT- afval mogen.

Doe mee!

Zin om ook in actie te schieten voor het Cubaanse klimaatplan of om paaseitjes te (ver)kopen?

Voor grote bestellingen kan je terecht bij Marilyse: marilyse@vivasalud.be 
Voor meer info over de campagne kan je terecht bij Nicky: nicky@vivasalud.be